Categorie: Laatste Nieuws Home

Burgerschap en het Rots en Water programma

Leren samen spelen, werken en leven in een veranderende, multiculturele samenleving

Het woord Burgerschap verwijst naar een problematiek die actueler is dan ooit. Kinderen, jongeren én volwassenen maken allen deel uit van onze samenleving en moeten kennis en vaardigheden ontwikkelen om met anderen samen te kunnen leven. Juist daarin voorziet het Rots en Water programma.

Onze samenleving verandert, meer dan ooit is er sprake van polarisatie en staan groepen tegenover elkaar. Vandaar de noodzaak om in te zetten op effectief burgerschapsonderwijs.

Burgerschapsonderwijs dient twee componenten te bezitten:

1. Kennis omtrent de ordening van het eigen land en het kritisch kunnen bevragen van de rechtvaardigheid van die ordening (Nussbaum, 2010; De Winter, 2011; Veugelers, 2007)
2. De vaardigheden om in de samenleving te kunnen participeren en daaraan bij te dragen. Met name deze vaardigheden komen aan bod in de Rots en Water methodiek.

In onze samenleving is een toenemende behoefte aan enerzijds autonomie (zelfstandigheid) en anderzijds een even grote behoefte aan sociale integratie en verbondenheid. Deze ogenschijnlijk tegengestelde behoeftes leiden vaak tot zowel persoonlijke als interpersoonlijke spanningen.

Autonomie en Verbondenheid zijn om deze reden de twee leidende basisprincipes in het Rots en Water programma: autonomie voorgesteld als een positieve rotskwaliteit, verbondenheid als een positieve waterkwaliteit.

Competenties waar in het Rots en Water programma aandacht aan wordt besteed zijn:

1. In het intra-persoonlijk domein o.a. zelfbeheersing, emotieregulatie, zelfregulatie, zelfreflectie, zelfvertrouwen.
2. In het inter-persoonlijk domein o.a. het scheppen van veiligheid in de klas, school en samenleving. Leren samen spelen en werken, naar elkaar luisteren, samen problemen oplossen, een respectvolle houding naar andersdenkende- en voelende mensen enz.

 

In Nederland is het Rots en Waterprogramma inmiddels op duizenden scholen onderwezen. In veel scholen is het de afgelopen jaren al ondergebracht in het vak Burgerschap.

De afgelopen 25 jaar hebben inmiddels in meer dan 20 landen bijna 100.000 leraren en andere professionals (waarvan 50.000 in Nederland) een Rots en Watertraining gevolgd en miljoenen kinderen en jongeren getraind.

Vele tientallen wetenschappelijke en semiwetenschappelijke onderzoeken tonen de effectiviteit van Rots en Water. Rots en Water is op internationaal vlak niet alleen het meest verspreide Nederlandse programma maar in Nederland wellicht ook een van de meest onderzochte programma’s.

Uitkomsten van deze onderzoeken (zie homepage-onderzoek) tonen telkens weer dat de gestelde doelen worden behaald waaronder juist die vaardigheden die nodig zijn voor participatie in onze samenleving waaronder:

• Toename zelfvertrouwen
• Toename zelfbeheersing en zelfregulatie
• Verbetering emotie-regulatie
• Verbetering psychologisch welzijn
• Vermindering depressieve gevoelens
• Toename seksuele autonomie
• Vermindering seksueel grensoverschrijdend gedrag
• Vermindering pesten

De gemeenschappelijke wens die na elke training wordt uitgesproken is dat elk kind en jongere Rots en Watertraining op school zou moeten ontvangen omdat juist die vaardigheden die kinderen en jongeren nodig hebben om in een samenleving te kunnen participeren daarin centraal staan.

Daarbij bedient het Rots en Water Programma het volledige pedagogische spectrum. Het wordt ingezet in elke vorm van onderwijs: PO, SBO, VO, VSO, MBO. Voor leerlingen met specifieke problematiek en ondersteuningsbehoefte zijn specifieke trainingen ontwikkeld.

 

Op 17, 18 en 19 mei volgden twintig vluchtelingen een driedaagse Rots en Water basistraining aangevuld met informatie en oefening afkomstig van de RW Trauma en Rouwtraining. De training werd gegeven door Freerk Ykema en Rebeca Pauwels.

Onder de deelnemers bevonden zich journalisten, psychologen, directies van bijstand verlenende organisaties, een kinderarts e.a.

De training werd georganiseerd door de Belgische mensenrechten organisatie RIDHE waarmee het Rots en Water Instituut een samenwerkingsverband is aangegaan. Zowel korte als lange termijn doelen worden besproken en nagestreefd. In dat verband worden gesprekken gevoerd met organisaties, ambassades tot ministerieel niveau.

In Latijns-Amerika zijn miljoenen mensen op de vlucht, om economische, politieke en milieuredenen, allen hebben te maken (gehad) met traumatische ervaringen en hebben een sterke behoefte aan (verloren) autonomie en verbondenheid. Het RW programma voorziet hierin op een unieke, zeer effectieve wijze.

Het zijn drie zeer intensieve, bewogen dagen geweest waarin veel ruimte werd geboden voor momenten van reflectie en uitwisseling. De evaluatie na afloop van de training werd ingezet met het gezamenlijk zingen van liederen. Iedere deelnemer voelde zich enorm gesterkt en op diep niveau met de groep verbonden. De algemene wens werd uitgesproken dat elk kind, jongere en volwassene (elke burger) in de regio Rots en Watertraining zou mogen ontvangen.

RIDHE: International Network of Human Rights Europe – RIDHE is een netwerk van Europese en Latijns-Amerikaanse organisaties die pleiten voor integraal respect voor de mensenrechten, positieve vrede bevorderen en eerlijke en ondersteunende sociale, economische en milieurelaties bevorderen door middel van pleitbezorging, bemiddeling en dialoog met verschillende instellingen.

Nederland:

– Mgr. Bekkersschool in Spijkenisse

– KBS de Maasoever in Spijkenisse
– RSG Slingerbos in Harderwijk
– De Ezelsbrug in Sevenum

– Jozefschool in Wernhout

– SBO Het Palet in Klundert

– OBS de Brink in Roermond
– Basisschool Vijfblad in Geldrop
– OBS De Stapsteen in Herten

 

België:

– BuLO Het Veer in Antwerpen

Stevig als een rots, flexibel als water? Effectiviteit van een schoolinterventie gericht op het intrapersoonlijk en interpersoonlijk domein.

De huidige studie had als doel om te onderzoeken of 1) de schoolinterventie Rots en Water (R&W) effectief was in het verbeteren van competenties en voorkomen van problemen in het intra- en interpersoonlijk domein van leerlingen op het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), en of 2) interventie-effecten veranderden naarmate er meer mensen betrokken waren bij de interventie (kernteam van leerkrachten, het hele schoolteam, het hele schoolteam en ouders). We hebben een gerandomiseerde gecontroleerde studie uitgevoerd onder brugklassers (N = 1299; M_leeftijd = 12,38; 54 % jongens) die vier keer digitale vragenlijsten hebben ingevuld. De resultaten lieten zien dat R&W een aantal interventie-specifieke uitkomsten (zelfcontrole en emotionele zelfregulatie), uitkomsten in het intrapersoonlijk domein (psychologisch welzijn, seksuele autonomie en internaliserend gedrag) en in het interpersoonlijk domein (agressie) verbeterde, maar uitsluitend wanneer een kernteam van leerkrachten betrokken was bij de implementatie van de interventie. De (gematigde) interventie-effecten waren het grootste in het eerste jaar van de tweejarige interventie. Deze resultaten laten zien dat R&W positieve effecten kan bewerkstelligen bij vmbo-leerlingen wanneer deze geïmplementeerd wordt door een kernteam. Het lijkt dus waardevol voor scholen om te investeren in interventies met een leerstijl die aansluit bij die van de doelgroep, met een hoge kwaliteit van implementatie en een beperkt aantal betrokken personen.

Bijsluiter voor de praktijk

1. Vmbo-leerlingen rapporteren meer problemen in het intra- en interpersoonlijk domein dan havo- en vwo-leerlingen.
2. Wij onderzochten: 1) de effectiviteit van de schoolinterventie Rots en Water voor het stimuleren van het intra- en interpersoonlijk domein bij vmbo-leerlingen en 2) of de effectiviteit veranderde naarmate verschillende mensen betrokken waren bij de interventie (kernteam leerkrachten, hele schoolteam, hele schoolteam en ouders).
3. De interventie liet gematigde positieve effecten zien, met name op uitkomsten in het intrapersoonlijk domein, wanneer alleen een kernteam van leerkrachten betrokken was bij de uitvoering van de interventie.
4. Interventie-effecten waren het grootste in het eerste jaar van de interventie.
5. Het lijkt waardevol om te investeren in goede training voor en kwalitatief hoogstaande implementatie door een kernteam.

 

• Mertens, E., Dekovic, M., van Londen, M., & Reitz, E. (2023). Stevig als een rots, flexibel als water? Effectiviteit van een schoolinterventie gericht op het intrapersoonlijk en interpersoonlijk domein. Jeugd in Ontwikkeling, 1(1). https://doi.org/10.54447/JiO.13371

Costa Rica

In het kader van de samenwerkingsovereenkomst die het Rots en Water Instituut NL en het Internationaal Netwerk voor Mensenrechten Europe (RIDHE) hebben, werd eind oktober een Rots en Water Introductietraining gehouden in Costa Rica. Anderhalve dag lang hebben verschillende maatschappelijke organisaties in San José de mogelijkheden van de Rots en Water methodologie ervaren. De training werd geleid door Freerk Ykema en Rebeca Duarte, die ook presentaties gaven en ontmoetingen hadden met leden van internationale organisaties die psychosociale ondersteuning bieden aan mensen in kwetsbare situaties.

 

 

Rots en Water traumatraining in Turkije

Op 6 februari 2023 troffen twee krachtige aardbevingen het zuidoosten van Turkije in de provincie Kahramanmaras. De aardbevingen hebben duizenden levens geëist, onvoorstelbaar veel menselijk leed veroorzaakt en veel schade toegebracht aan huizen en infrastructuur over de hele regio.

In de maanden daaropvolgend heeft het Rots & Water Instituut op verschillende vlakken hulp geboden waaronder het verzorgen van een tweedaagse Trauma training in Ankara aan een groep van 30 psychologen. Voor die specifieke gelegenheid is een werkboek in het Turks samengesteld en aan de deelnemers ter beschikking gesteld. In aanloop naar de training zijn er in Ankara gesprekken geweest met (en op) het Ministerie van Onderwijs, de Turkse associatie van psychologen en AFAD (Disaster and Emergency Management Authority. De training werd gepresenteerd door Freerk Ykema, Gönül Dural (RW Mastertrainer Turkije) en Zehra Yaman (co trainster, directeur Atlantis Educatie & Consultancy/Turkije). De training werd door alle deelnemers zeer positief geëvalueerd.

 

Rots en Water lessen in Kenia

Het Rots en Water Instituut is een belangrijke sponsor voor Stichting4Life. Deze stichting investeert in kinderen door een onderwijs en voedselprogramma aan te bieden. Ze doen dit in de op één na grootste sloppenwijk van Afrika. Deze bevindt zich in Kenia, Naïrobi. De wijk heet Kibera. Geld alleen is niet de oplossing voor armoede. Investeren in onderwijs, opleiding en stage is de weg van afhankelijkheid naar zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Sinds 2018 worden er jaarlijks Rots en Water opleidingen verzorgd aan de leerkrachten van de 4 scholen in de sloppenwijken van Kibera. De leerkrachten van deze drie primary schools en één secondary school, trainen jaarlijks 1000 kinderen van de scholen en geven ze hiermee belangrijke tools mee in hun menswording onder uitdagende omstandigheden. De leerkrachten zijn voor deze kinderen belangrijke, voorspelbare, veilige en betrouwbare volwassenen die kinderen begeleiden in hun menswording. De Rots en Water methode ondersteunt de leerkrachten in deze verantwoordelijke opdracht met een pedagogische tool en ondersteunt kinderen met heel veel praktische oefeningen om te kiezen tussen Rots: ‘Ik ben rots, ik ben sterk en ik zorg goed voor mijzelf’, en Water: ‘Ik ben water, wij zijn sterk, wij zorgen goed voor elkaar’.

 

 

Al een aantal jaren krijgen leerlingen op Wolfsbos ‘Rots en Water-lessen’. Na vele positieve ervaringen is het idee ontstaan om tijdens de schoolbrede studiedag ook alle medewerkers van Wolfsbos kennis te laten maken met het Rots en Water-programma.

 

Eigen grenzen & Communicatie:
Het programma voor alle medewerkers van Wolfsbos start met een theoretische, interactieve introductie door workshopleider Freerk Ykema van het Rots en Water Instituut Nederland. Ykema legt de medewerkers uit: “Rots en Water is uit de praktijk ontstaan waarbij de effectiviteit van het programma door vele onderzoeken is bevestigd. Rots staat voor eigen grenzen aan kunnen geven, zelfstandig beslissingen kunnen nemen, een eigen weg kunnen gaan. Water staat voor communicatie, kunnen luisteren, samen naar oplossingen kunnen zoeken, en de grenzen van anderen respecteren”.

Professionele ontwikkeling
Na een paar eenvoudige oefeningen om de spieren een beetje op te warmen, gaan de medewerkers in de sporthal van de school aan de slag met het praktische gedeelte. Ykema licht toe: “De oefeningen en eenvoudige spelen waar de medewerkers vandaag mee aan de slag zijn gegaan, behoeven weinig vaardigheid, het spelplezier en leereffect kunnen evenwel groot zijn. Dat is te zien, de medewerkers zijn heel serieus bezig met de opdrachten maar er wordt gelukkig er ook veel gelachen in de sportzaal. Zelfs als je op deze manier enkele uren Rots en Watertraining volgt, kan dan weldegelijk een positieve impact hebben op zowel de persoonlijke als wel de professionele ontwikkeling”.

Nieuwe inzichten
Tijdens het praktijkgedeelte van de Wolfsbos studiedag worden oefeningen en spelen regelmatig afgewisseld met momenten van psycho-educatie, zelfreflectie en kringgesprekken. Ter afsluiting volgt een verwerkingsopdracht voor het optimaliseren van de transfer van oefening naar praktijk. Dries Koster, directeur-bestuurder van Wolfsbos geeft aan: “Het leren hanteren van het Rots en Waterconcept geeft ook onze medewerkers meer inzicht in sociale situaties en de impact van hun eigen gedrag. Als school vinden we het dan ook belangrijk dat niet alleen onze leerlingen maar ook al onze medewerkers kennis maken met het Rots en Water concept. Gezien alle positieve reacties, een absoluut geslaagde studiedag met mooie, nieuwe inzichten”.

Noot voor de redactie:
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Sytske Poppinga (Communicatie/PR Wolfsbos), tel. 06- 39 57 06 87 of e-mail: [email protected]

Foto: Medewerkers Wolfsbos enthousiast aan de slag met Rots en Water training.

Op 28 juli hebben het Rots en Water Instituut Nederland en RIDH Europa een samenwerkingsovereenkomst getekend in België. Door deze samenwerking kunnen we onderwijsprojecten bevorderen die zich richten op het trainen van sociale en communicatieve vaardigheden, waardoor positief gedrag en positieve relaties worden versterkt.

Op 7, 8 en 9 maart 2024 vond de eerste driedaagse Rots & Water Basistraining op de International School Tanganyaka in Dar es Salaam plaats. De training werd door Freerk Ykema gepresenteerd, en georganiseerd door Advanced Trainer Margreet Faas-de Boer, daarbij geassisteerd door haar Tanzaniaans Rots & Waterteam. Aan de training deden 40 leraren mee, deels afkomstig van internationale scholen, deels van lokale, openbare scholen. De mondelinge en schriftelijke evaluaties waren bijzonder positief waarbij de wens werd uitgesproken rots en water voor elk kind en jongere in Tanzania beschikbaar te stellen. Binnen dat perspectief hebben opeenvolgende gesprekken plaats gevonden met enkele schooldirecties en Unicef Tanzania.

Voorafgaand aan de driedaagse training heeft Freerk Ykema op de residentie van de Nederlandse ambassade een presentatie gehouden. De week werd tevens afgesloten met een korte training aan het personeel van de Nederlandse ambassade.

Hieronder een link met foto’s die een mooie indruk van de training geven. De fotograaf (en foto’s) waren een cadeau van mevrouw Nadhège Bini (werkzaam op de Kongoleze ambassade in Dar es Salaam en getrouwd met de Kongoleze ambassadeur), tevens deelneemster aan de training en teamlid van Rots en Water Tanzania, waarvoor nogmaals hartelijk dank.

https://photos.app.goo.gl/PiFCVTDen22pYuTL9

 

R&W-polsbandjes

Het mooie oranje blauw gekleurde siliconen polsbandje met de tekst ‘Rots en Water’ herinnert de leerlingen op een leuke manier aan de belangrijke R&W-lessen en vergroot daarmee de transfer naar het dagelijkse (school)leven. De bandjes hebben een omtrek van 180mm. Leuk om bij de laatste les uit te reiken!

 

Prijs: € 1,00 per stuk (minimale oplage 30 stuks). Bij een oplage van 100 of meer: € 0,85 per stuk.

Inclusief BTW, exclusief verzendkosten.

Bestellen kan via [email protected]. Vergeet niet het factuur- en verzendadres te vermelden.